با توجه به اینکه پوششهای ارائهشده توسط نظام بیمه اجتماعی در بسیاری از جنبههای زندگی اجتماعی و اقتصادی افراد محدود است، بیمههای به وجود آمدهاند تا این نیازها را برطرف کنند. این نوع بیمهها توسط شرکتهای بیمه ارائه میشوند و به طور کلی شامل بیمههای اموال، مسئولیت، و اشخاص هستند. در ادامه، به انواع مختلف این بیمهها میپردازیم:
بیمه های اموال
- بیمههای آتش سوزی
• جبران خسارات وارده به اموال و داراییها در صورت وقوع آتش سوزی.
• پوشش خطرات تبعی مانند سرقت، سیل، زلزله، طوفان، و… - بیمه حمل و نقل کالا (بیمه باربری)
• بیمه باربری با شرایط C: پوشش آتش سوزی، حادثه وسیله نقلیه و…
• بیمه باربری با شرایط B: شامل دزدی، آبدیدگی، شکست و…
• بیمه باربری با شرایط A: پوشش تمام خطرات به جز عیب ذاتی و… - بیمههای اتومبیل
• بیمه بدنه اتومبیل: جبران خسارتهای وارده به بدنه اتومبیل.
• بیمه مسئولیت مدنی اتومبیل (شخص ثالث): جبران خسارتهای مالی و جانی به اشخاص ثالث.
• بیمه حوادث سرنشین: پوشش غرامت صدمات بدنی سرنشینان. - بیمههای مهندسی
• بیمه تمام خطر نصب: پوشش کلیه خطرات در زمان نصب و راهاندازی.
• بیمه تمام خطر مقاطعه کاری: پوشش خسارات ناشی از پروژههای ساختمانی. - بیمههای پول
• بیمه پول در صندوق: پوشش پول و وجوه در صندوق و خزانه.
• بیمه پول در گردش: پوشش وجوه حین نقل و انتقال. - سایر بیمهها (ریسکهای متنوع)
• بیمه هواپیما و مسئولیتهای مدنی مربوط به آن
• بیمه کشتی و مسئولیتهای مدنی مربوط به آن
• بیمه محصولات کشاورزی
• بیمه عدم النفع
• بیمههای اعتباری
• بیمه صداقت و امانت کارکنان
• بیمه شکست شیشه
• بیمههای انرژی
• بیمه دام، طیور، پرورش زنبور عسل و آبزیان

بیمههای مسئولیت
بیمههای مسئولیت یکی از شاخههای مهم بیمه هستند که در انواع مختلفی عرضه میشوند. موضوع بیمه در اغلب این بیمهنامهها، پوشش مسئولیت جانی و مالی بیمهگذار نسبت به کارکنان و اشخاص ثالث میباشد. برخی از انواع این بیمهنامهها عبارتاند از:
- بیمه مسئولیت حرفهای پزشکان
این بیمه به پزشکان کمک میکند تا در برابر دعاوی ناشی از خطاهای پزشکی و قصور در ارائه خدمات درمانی حفاظت شوند. - بیمه مسئولیت حرفهای مدیران و مسئول فنی بیمارستانها، کلینیکها و درمانگاهها
این بیمه مدیران و مسئولان فنی را در برابر خسارتهای ناشی از نقص خدمات و عدم رعایت استانداردهای ایمنی و بهداشتی پوشش میدهد. - بیمه مسئولیت مدنی کارفرمایان واحدهای صنعتی، تولیدی و خدماتی در مقابل کارگران
این بیمه کارفرمایان را در برابر خسارتهای مالی و جانی که به کارگران خود وارد میکنند، حفاظت میکند. - بیمه مسئولیت مدیران هتلها، مهمانسراها و متلها
این بیمه مدیران را در برابر دعاوی ناشی از خسارت به مهمانان و استفادهکنندگان از خدمات هتلها و مهمانسراها پوشش میدهد. - بیمه مسئولیت مدنی مدیران و نجات غریقها نسبت به استفادهکنندگان
این بیمه به نجات غریقها و مدیران استخرها اجازه میدهد تا در برابر دعاوی ناشی از حوادث غیرمترقبه در استخرها محافظت شوند. - بیمه مسئولیت مدنی مدیران نمایشگاهها
این بیمه مدیران نمایشگاهها را در برابر خسارتها و حوادثی که ممکن است برای بازدیدکنندگان رخ دهد، پوشش میدهد. - بیمه مسئولیت مدنی مدیران باشگاههای ورزشی
این بیمه به مدیران باشگاههای ورزشی کمک میکند تا در برابر خسارتها و حوادث ناشی از فعالیتهای ورزشی محافظت شوند. - بیمه مسئولیت مدنی مدیران شهربازیها نسبت به استفادهکنندگان
این بیمه مدیران شهربازیها را در برابر دعاوی ناشی از حوادث در وسایل بازی و تفریحی پوشش میدهد. - بیمه مسئولیت مدنی دارندگان و سرویسکاران آسانسور
این بیمه به دارندگان آسانسور و سرویسکاران آنها کمک میکند تا در برابر دعاوی ناشی از حوادث و مشکلات فنی پوشش داشته باشند. - بیمه مسئولیت مدنی دارندگان تعمیرگاههای مجاز خودرو
این بیمه به تعمیرکاران خودرو کمک میکند تا در برابر خسارتها و مشکلات ناشی از خدمات خود حفاظت شوند. - بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در مقابل کارگران ساختمانی
این بیمه کارفرمایان پروژههای ساختمانی را در برابر دعاوی کارگران پوشش میدهد. - بیمه مسئولیت مدنی آرشیتکتها و مقاطعهکاران
این بیمه آرشیتکتها و مقاطعهکاران را در برابر دعاوی ناشی از نواقص در طراحی و ساخت و ساز پوشش میدهد. - بیمه مسئولیت حرفهای مهندسان طراح و ناظران ساختمان
این بیمه به مهندسان طراح و ناظران اجازه میدهد تا در برابر خسارتهای ناشی از نواقص در طراحی و نظارت حفاظت شوند. - بیمه مسئولیت مدنی مالکان ساختمان در مقابل همسایگان
این بیمه به مالکان ساختمانها کمک میکند تا در برابر دعاوی همسایگان به خاطر خسارتهای ناشی از ملک خود محافظت شوند. - بیمه مسئولیت مدنی مستأجر در مقابل مؤجر و مؤجر در مقابل مستأجر
این بیمه به مستأجران و مؤجران اجازه میدهد تا در برابر دعاوی و خسارتهای ناشی از قرارداد اجاره حفاظت شوند.
این بیمهنامهها بهمنظور حمایت از افراد و سازمانها در برابر خسارات مالی و جانی ایجاد شدهاند و نقش مهمی در کاهش خطرات و مسئولیتهای قانونی ایفا میکنند.

بیمههای اشخاص
بیمههای اشخاص یکی از شاخههای مهم بیمه هستند که به منظور حمایت از زندگی و سلامتی افراد طراحی شدهاند. از انواع بیمههای اشخاص میتوان موارد زیر را نام برد:
- بیمههای حوادث بدنی
با توجه به خطرات و پیشامدهای گوناگونی که ممکن است سلامتی و حیات انسانها را تهدید کند، بیمهنامه حوادث به منظور حمایت اقتصادی افراد در برابر خسارات ناشی از حوادث گوناگون، جرح، صدمه، نقص عضو، از کار افتادگی و فوت تنظیم و عرضه میشود. حق بیمه اندک این بیمهنامه و تشدید خطرات احتمالی روزمره ضرورت برخورداری از چنین تأمینی را ایجاب میکند. پوششهای این بیمهنامه عبارتاند از:
o فوت و نقص عضو دائم (کلی و جزئی)
o هزینههای پزشکی ناشی از حادثه
o غرامت روزانه
این بیمهنامه به دو صورت انفرادی و گروهی صادر میشود:
o بیمه حوادث انفرادی: یک نفر را بیمه میکند.
o بیمه حوادث گروهی: یک گروه از افراد جامعه مانند کارگران یا کارکنان یک شرکت را بیمه میکند. - بیمههای عمر
کسب آرامش و اطمینان خاطر از تأمین آتیه افراد مورد علاقه و اعضای خانواده هر شخص از نیازهای فطری انسان به شمار میآید. بر همین اساس، بیمههای عمر بهمنظور رفع بخشی از تشویش خاطر افراد متداول و رایج شدهاند. شخص میتواند خود یا بستگانش را برای مدت معین و با سرمایهای مشخص بیمه کند. سرمایه مشخص شده در بیمهنامه به ذینفعهای مندرج در آن پرداخت میشود. حق بیمه بیمههای عمر براساس عواملی نظیر سن، مدت بیمه و سرمایه بیمه تعیین میشود و پرداخت آن اغلب به شیوه اقساطی است. بیمههای عمر بهطور کلی به دو دسته زیر تقسیم میشوند:
o بیمه تمام عمر(به شرط فوت)
o بیمه عمر زمانی (به شرط حیات)
o بیمه عمر مانده بدهکار
o بیمه عمر مختلط (عمر و سرمایه گذاری)
همچنین، بیمههای عمر به لحاظ بیمهشدگان به دو بخش انفرادی و گروهی تقسیم میشوند:
o بیمه عمر گروهی: بهدلیل توسعه مؤسسات تولیدی و خدماتی و توجه به مسائل رفاهی کارکنان و خانوادههای آنان، بیمه عمر گروهی در برخی کشورها بهصورت پوشش اجباری درآمده است. در ایران نیز بیمه عمر و حوادث گروهی کارکنان دولت اجباری است. در قرارداد عمر گروهی، بیمهگذار معمولاً شخص حقوقی مانند شرکتها است و وظیفه پرداخت حق بیمه به عهده بیمهگذار است.
o بیمه عمر انفرادی: از مهمترین انواع این بیمهنامه میتوان به بیمه عمر و پسانداز اشاره کرد. در بیمه عمر و پسانداز، بیمهگر متعهد به پرداخت مبلغ بیمه در صورت فوت بیمهشده در طول مدت بیمه و همچنین پرداخت سرمایه بیمه در صورت حیات بیمهشده در پایان مدت بیمه است.
حق بیمهای که در بیمههای مختلط عمر و پسانداز دریافت میشود، به دو قسمت تقسیم میشود:
o بخشی برای خطر فوت که در صورت فوت بیمهشده، سرمایه بیمه به ذینفعها پرداخت میشود.
o بخش دیگر که معمولاً قسمت عمده حق بیمه است، بهعنوان پسانداز نگهداری میشود. این ذخایر پساندازی که بهتدریج اضافه میشوند، اصطلاحاً ذخایر ریاضی نامیده میشوند. بیمهگر باید این مبالغ را سرمایهگذاری کند و در سود اضافی آن، حق بیمه بیمهگذاران را نیز مشارکت دهد. - بیمههای درمان
بیمههای درمان یکی از انواع بسیار مهم بیمه هستند که قسمتی از آن به عهده بیمههای اجتماعی است و معمولاً بخش تکمیلی آن به بیمههای بازرگانی واگذار شده است. از بیمههای درمان میتوان به بیمه هزینههای بیمارستانی اشاره کرد که دو نمونه آن عبارتاند از:
o بیمه گروهی درمان
o بیمه درمان مسافران عازم به خارج از کشور
این بیمهها بهمنظور حمایت از افراد در برابر هزینههای ناشی از بیماریها و حوادث طراحی شدهاند و نقش مهمی در تأمین سلامت و رفاه افراد ایفا میکنند.
در مقالات آینده، به بررسی دقیقتری از هر یک از انواع بیمههای بازرگانی خواهیم پرداخت.